De kracht van verbeelding.
“Van de drie jongens vond Hajo het eerst zijn bezinning terug. Hij zag de bezaansmast drijven en werkte zich erop. Daarna gooide hij Padde, die zich aan een langzaam vollopende houten bak had vastgeklemd, een masttouw toe. Padde greep ernaar, maar kreeg het niet te pakken. Hajo trok het touw in en gooide het opnieuw. Ditmaal wist Padde het te grijpen, liet zich naar zijn makker trekken en pakte het kreunend bij de knieën. ‘Hajo…o, Hajo!’ ‘Klim op de mast!’ ‘Ik kan niet meer’. Met inspanning van alle krachten wist Hajo zijn vriend schrijlings op de mast te krijgen. Verderop, buiten zijn bereik, worstelden een paar maats met de golven. Rolf! Waar zou Rolf zijn?”
Na de verfilming van De Kameleon, Pietje Bel, Kruimeltje en Kruistocht in Spijkerbroek, was een aantal jaren geleden de beurt aan het meest verkochte Nederlandse jeugdboek van de 20e eeuw: De scheepsjongens van Bontekoe. Het is inmiddels een beproefd marketingrecept. Je verfilmt een jeugdboek met een flinke portie nostalgisch jeugdsentiment en je hebt een succesvolle familiefilm. En passant krijgt ook de boekverkoop weer een flinke boost. Het inzicht is even simpel als doeltreffend: geef papa de kans samen met zijn kroost weer even kind te zijn en de bioscoop zit geheid vol.
Ook deze papa kon destijds de verleiding niet weerstaan om de film over het jongensboek der jongensboeken aan zich voor bij te laten gaan. Daarvoor waren de positieve herinneringen aan dat dikke vergeelde exemplaar dat thuis in de kast stond te sterk. Maar voor ik met mijn twee jongens van destijds de bios in kon duiken, zouden ze toch eerst zelf ook het boek moeten hebben gelezen. Want dat was er nog steeds niet van gekomen, ondanks dat ik al direct bij hun geboorte een spiksplinternieuw exemplaar voor ze had gekocht.
Donder en bliksem, dat werd lezen, nog 59 hoofdstukken en 399 pagina’s te gaan, nu maar hopen dat de film lang genoeg draait. Het internet bood uitkomst, via luisterboekonline.nl De scheepjongens als luisterboek in huis gehaald en tijdens de rit naar en van onze vakantiebestemming met zijn allen 14 uur ademloos geluisterd naar de briljante vertelkunsten van Eric van Muiswinkel. ‘s Avonds om 10 uur vertelde Eric het laatste hoofdstuk in de auto en de volgende dag stond om 13.00 de bioscoopfilm op het programma.
Zonder de film te kort te willen doen, deze kwam natuurlijk in de verste verte niet in de buurt van het boek. Dat bleek ook uit het live commentaar dat tijdens de film door mijn beide zoons werd verzorgd. Voor iedere scene werd gedetailleerd verteld wat er nu zou gaan gebeuren. Of zou moeten gaan gebeuren. Want anders hoorde je: ‘Nee zo was het niet in het echt’. Maar vooral het ‘dat had ik me heel anders voorgesteld’, was niet van de lucht. Eens te meer werd duidelijk wat de kracht van verbeelding is. De film van Steven de Jong bracht op prachtige wijze aan het licht hoe verschillend ieders persoonlijke interpretatie en voorstelling van één en hetzelfde verhaal kan zijn.
Wat mij toen weer deed beseffen hoe belangrijk het ook in ons vak is, om het geschreven woord al in een zo vroeg mogelijk stadium te visualiseren. Want hoe prachtig ook geschreven: een beeld zegt meer dan 1000 woorden. Strategisch design noemden we dat bij Project X. Het inzetten van design ter ondersteuning van het strategisch proces. Door het vertalen van een idee of strategische gedachte naar vormgeving, een visualisatie of een prototype. Zodat dat alle betrokkenen op het moment dat beleidskeuzes moeten worden gemaakt, helder op hun netvlies hebben wat met een nieuw concept wordt bedoeld. Zodat niet pas in of na de realisatiefase wordt gezegd: ‘dat had ik me heel anders voorgesteld’.
